Eerste grondschetsen voor een interactieve atlas in opbouw
Het onderhorig neokoloniale heden van een onttroond Den Haag
Eind 2022 verscheen Het koloniale en slavernijverleden van Hofstad Den Haag onder redactie van Esther Captain, Gert Oostindie en Valika Smeulders [1] . Een en ander gebeurde in het kader van de verontschuldigingen die inmiddels natiebreed werden aangeboden aan de slachtoffers van slavernij en kolonialisme. Na spijtbetuigingen van onder meer Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en De Nederlandse Bank kon een knieval van het Haagje in dit opzicht natuurlijk niet uitblijven. Het boek van de drie uitgesproken ter zake kundige redacteuren brengt een veelzijdig beeld van de meest uiteenlopende facetten van het onderwerp maar schreeuwt tezelfdertijd om een waarlijk zelfkritische en genoegzaam brede en diepe balans van het (post?-, neo?-)koloniale heden.
Denk hierbij om te beginnen aan bijvoorbeeld de volgende twee punten.
>Het hedendaagse neokolonialisme is al sinds decennia in groeiende mate onderhorig aan de Anglo-Amerikaanse wereld, met name op sociaal-[economisch vlak. Na Brexit en Oekraïne-oorlog is die ondergeschiktheid helemaal onmiskenbaar geworden – toonbeeld van de onderwerping is het vertrek van Shells hoofdkwartier naar London, de ooit zo trotse “Koninklijke” achterlatend als lokaal Haagse dependance. Een jammerlijke onttroning…
>De bundel van Captain c.s. gaat uitgebreid in op het kolonialisme in West- en Oost-Indië , maar vergeet, net als de meeste andere Nederlandse slavernij-herdenkingsbundels overigens, de aandacht te richten op het indirecte, met name economisch gerichte kolonialisme van de Nederlandse Republiek in het Oostzeegebied met Amsterdam als het New York van de 17e eeuw zogeheten ‘Moedernegotie’ – tot diep in de 17e eeuw in economisch opzicht van beduidend groter gewicht dan West- en Oost-Indië samen. In die tijd vond niet alleen grootscheepse plundering van natuur en landschap plaats in het Braziliaanse Atlantische regenwoud, maar ook in het stroomgebied van bijvoorbeeld de Weichsel. In de 19e eeuw rukte de Slavische lijfeigene op als landarbeider tot diep in de landgoederen van de Pruisische Junker, dit tot wanhoop van Bismarck en daarna van Wilhelm II. Heden dage verschijnt hij als schandalig uitgebuite Poolse arbeidsmigrant in de kassen van het Westland, erbarmelijk woonachtig in de achterbuurten van het overigens o zo deftig ogende Den Haag.
Bij deze atlas heb ik niet alleen of zelfs maar jn de eerste plaats een klassieke papieren atlas voor ogen, maar een interactieve atlas als work in progress, in dialoog én in kritische confrontatie met de meest uiteenlopende medelanders in en om Den Haag, Volg mijn allereerste, even schuchtere als uitdagende grondschetsen voor een dergelijke gewaagde denkonderneming de komende maanden, jaren op de voet….
=====nieuw op de site====================================================
>in de lijst van publicaties, onder de knop Geschiedenis Toekomst
- PU De Grote Droogte van de IJsselvallei – De IJssel als levensader In: Atlas Cleantech Regio blz. 26 (Deventer [Cleantech Regio] 2022 – i.s.m. Arjan Nienhuis en Nila Taminiau van het Waterschap Rijn en IJssel)
NOTEN
[1]
Esther Captain, Gert Oostindie en Valika Smeulders, Het koloniale en slavernijverleden van Hofstad Den Haag Amsterdam [Boom] 2022