Het flinterdunne korstje van de recent verworven Hollandse (schijn?)inclusie lijkt nu al weer
STUK
Vlak vóór kerstmis 2022, op 19 december, op de valreep met het Nieuwe Jaar, wilde Mark Rutte namens zijn regering [het kabinet Rutte IV] koste wat kost excuses aanbieden voor het koloniale slavernijverleden. En aldus geschiedde [1] . Een half jaar later, bij de herdenking van Ketikoti, op 1 juli 2023, volgde Koning Willem Alexander. De koning ging zelfs nog een stap verder ; hij vroeg vergiffenis [2]. Beiden, ook Rutte uiteindelijk [3], waren hier overigens in hun optreden volstrekt waarachtig. Rutte was zich daarbij ter dege bewust van de noodzaak dat om spoed te betrachten bij de hele operatie, anders zou hij wel eens ingehaald kunnen worden door de val van zijn eigen kabinet. Dat viel een week na Ketikoti, op 7 juli [4].
Beiden waren in hun optreden waarachtig, maar het werd ook wel eens tijd. Nederland had én heeft wat betreft de erkenning van de verantwoordelijkheid voor zijn koloniale verleden namelijk nog heel wat in te halen, stond [en staat waarschijnlijk helaas nog steeds] helemaal onder aan de Europese schuldladder, zelfs nog onder die arrogant koloniale Britten. Nog in 2021 vond de helft van de Nederlanders een eigen koloniaal rijk iets is om trots op te zijn, slechts 6% schaamde zich er voor [5].
In de verkiezingscampagne die na de val van het kabinet aarzelend op gang kwam leken thema’s als kolonialisme en racisme aanvankelijk geen prominente rol te spelen. Bestaanszekerheid was aanvankelijk het Grote Heilige Onderwerp waartoe de natie zich vóór alles had te verhouden, zo verkondigde messias Omtzigt, en andere partijen leken hem daarin gedwee te volgen. Maar onder het maaiveld lag wel een gemeen addertje dat uiteindelijk uitgroeide tot een forse en o zo giftige adder. De nieuwe leider/-ster van de VVD , mevrouw Yesilgüz, had een gedoogdeurtje voor de Geert Wilders opengezet, in de hoop zo in het verkiezingseindspel de joker van de zogenaamde “Migratiecrisis” te kunnen spelen – immers het thema waarop Rutte zijn vierde kabinet bewust had laten klappen.
Waar het woord migratie valt, is een thema als xenofobie nooit ver weg; evenmin als een onderwerp als kolonialisme, maar dat wordt om tactische redenen meestal zo lang mogelijk op de reservebank gehouden. Aldus opereerde ook Wilders. Hij transformeerde tot Milders; zijn venijnigste islamofobe leerstukken werden voorlopig even ‘ in de ijskast’ gezet en over zijn eis de door de koning en premier uitgesproken excuses voor het koloniaal verleden in te trekken hoorde je hem ook niet meer [6].
Toch lukte het Wilders lange tijd maar steeds niet om in de peilingen langszij te komen, ter hoogte van de “grote drie” VVD, Nieuw Sociaal Contract en GL/ PvdA. Maar toen viel voor Geert W. op 7 oktober 2023 de Gaza-oorlog als godsgeschenk uit de politieke hemel. Als een islamofoob hondenfluitje: Nine-eleven en de politieke moorden op Fortuijn en Van Gogh stonden opeens weer vóór op het politieke netvlies [7]. En toen klimaatactivisme zich ook nog eens vermengde met een zich overigens op zichzelf niet ten onrechte als antikoloniaal en klimaatrechtvaardig gepresenteerd activisme voor de Palestijnse zaak [8] werd het helemaal prijs schieten voor de PVV. In de peilingen begon Omtzigts aanhang weldra leeg te lopen, VVD en GL/PvdA stagneerden en de PVV schoot uiteindelijk door naar 37 zetels, een kwart van alle stemmen.
Nu de rook van het verkiezingsgeweld optrekt, ontwaren we de contouren van een politiek en maatschappelijk landschap waarin de in zich door alle verwarring sterk in zichzelf gekeerde bewoners van Nederland niet meer in staat lijken te zijn de wereld om hen heen te verstaan, laat staan bij te benen. Dat geldt zowel voor de grote wereld ver achter de vertrouwde Hollandse dijken als voor de eigen innerlijke binnenwereld. Die grote buitenwereld wordt maar al te vaak krampachtig ontkend – of het nu om migratie gaat, over de ingrijpend veranderende binnen-Europese verhoudingen of om de snel afnemende machtspositie van eigen werelddeel in de Grote Boze Buitenwereld. In de eigen binnenwereld is er sprake van een angstig en krampachtig verdringen van de eigen geschiedenis. Neem onze koppige blindheid voor de zwarte bladzijden van ons koloniaal verleden, én daarbinnen voor de open wonde van de Palestijnse kwestie – schrijnend teken van het taaie Nederlandse onvermogen de schuldgevoelens over ons falen tijdens de Tweede Wereldoorlog te verwerken. En als je geen meester weet te worden over kernepisoden van je eigen geschiedenis, ben je evenmin gereed om goed beslagen de toekomst tegemoet te treden. Meester worden over je eigen geschiedenis… Onze Oosterburen hebben daar een overrompelend woord voor: bewältigen. Niet dat het hun wél gelukt is het oorlogsverleden onder de knie te krijgen. De krampachtige kritiekloosheid tegenover Israël spreekt in dit opzicht boekdelen [9] .
NOTEN
[1]
Rutte biedt excuses aan voor Nederlands slavernijverleden, geen ‘punt maar komma’ In: NOS Nieuws 19 december 2022; zie link: https://nos.nl/collectie/13918/artikel/2457031-rutte-biedt-excuses-aan-voor-nederlands-slavernijverleden-geen-punt-maar-een-komma
[2]
Thijs Niemandsverdriet, Gejuich en tranen als de koning om vergiffenis vraagt In: NRC 1 juli 2023; zie link: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/07/01/gejuich-en-tranen-als-de-koning-om-vergiffenis-vraagt-a4168731
[3]
Petra de Koning en Lamyae Aharouay, Hoe de excuses die Mark Rutte niet wilde, er toch kwamen In: NRC 19 december 2022; zie link: https://www.nrc.nl/nieuws/2022/12/19/hoe-de-excuses-die-mark-rutte-niet-wilde-er-toch-kwamen-a4151938
[4]
Rutte en koning na ruim uur klaar • Oppositie trapt voorzichtig verkiezingscampagne af In: NOS Liveblog 7/8 juli 2023,zie link: https://nos.nl/collectie/13942/liveblog/2481941-rutte-en-koning-na-ruim-uur-klaar-oppositie-trapt-voorzichtig-verkiezingscampagne-af
[5]
Karim Bettache, Schokkend: maar zes procent van Nederlanders denkt kolonialisme slecht was In: Joop, 7 juli 2021 zie link: https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/schokkend-maar-zes-procent-van-nederlanders-denk-dat-kolonialisme-slecht-was
[6]
Zie de eis “Excuses voor het slavernijverleden en De politionele acties worden ingetrokken” in: Nederlanders weer op 1 – PVV verkiezingsprogramma 2023, blz. 30. Zie link: https://www.pvv.nl/images/2023/PVV-Verkiezingsprogramma-2023.pdf
Over de koloniale ressentimenten de van Wilders en diens leermeester Bolkestein :
Lizzy van Leeuwen, De politieke roots van Geert Wilders – Wreker van zijn Indische grootouders In: De Groene Amsterdammer 2 september 2009 ; zie link: https://www.groene.nl/artikel/wreker-van-zijn-indische-grootouders, en:
PERSBERICHT Geert Wilders heeft Indische wortels In: De Groene Amsterdammer 2 september 2009 ; zie link: https://www.groene.nl/artikel/geert-wilders-heeft-indische-wortels
[7]
Ewald Engelen, Zondebokpolitiek – Israël werd de stok om links mee te slaan In: De Groene Amsterdammer van 23 november 2023 zie link: https://www.groene.nl/artikel/zondebokpolitiek
[8]
Bijvoorbeeld op de grote klimaatdemonstratie op 12 november in Amsterdam, tien dagen vóór de verkiezingen, kwam naar aanleiding van de Gaza-oorlog de relatie tussen kolonialisme en klimaatrechtvaardigheid nadrukkelijk over het voetlicht, dit tot ongenoegen van meer gematigde delen van de klimaatbeweging; zie hierover o.m.: Camil Driessen, Steun voor Palestijnse zaak ‘verzwakt de klimaatbeweging’ In: NRC 13 november 2023; zie link:
[9]
Over de kritiekloze houding in Duitsland tegenover Israël:
-Nynke van Verschuer, De pro-Israëlische houding van Duitsland is zuiver narcistisch. Het gaat niet om de Joden, maar om de Duitsers zelf In: NRC 15 november 2023 ;zie link: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/11/15/de-pro-israelische-houding-van-duitsland-is-zuiver-narcistisch-het-gaat-niet-om-de-joden-maar-om-de-duitsers-zelf-a4180939
-Nynke van Verschuer, In Duitsland leidt kritiek op Israël tot et afzeggen van kunstmanifestaties In: NRC 7 december 2023; zie link: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/12/07/in-duitsland-leidt-kritiek-op-israel-tot-het-afzeggen-van-kunstmanifestaties-a4183622