februari 2010

Landschap van de Koude Oorlog

stond in 2009 centraal naar aanleiding van de herdenking van de val van de Berlijnse Muur in 1989. Een groot deel van het jaar is het hard gewerkt om de Atlas landschap van de Koude Oorlog met bijbehorende wandelgids het licht te doen zien. Atlas en gids brengen een deel van Nederland in kaart, namelijk de Veluwe en de IJssel. De Veluwe is gekozen omdat zich hier de grootste concentratie van m militaire complexen als kazernes, oefenterreinen en mobilisatiecomplexen bevonden en bevinden, de IJssel passeert de revue omdat hier in de jaren vijftig Neerlands laatste waterlinie werd gebouwd.
In de atlas wordt het erfgoed in kaart in beeld gebracht, zowel wat bewaard bleef als wat verdween. Daarnaast wordt de relevantie van dit erfgoed en vooral van het achterliggende gedachtegoed en de bijbehorende ruimtelijke processen en strategieën voor de ruimtelijke opgaven aan de orde gesteld aan de hand van ontwerpverkenningen in vier deelgebieden: noordwestelijke IJsselvallei en IJsseldelta, zuidwestelijke Veluwe en Arnhem.
Landschap van de Koude Oorlog is één van die typische interdisciplinaire projecten van de afgelopen jaren, met deelnemers als vestingbouwkundig historicus Maarten Peters, wetenschapsjournalist en Veluwekenner Michiel Hegener en de (landschaps)architecten Arjan Nienhuis, Rob Beerkens en Ingrid Overkamp.

• Atlas landschap van de Koude Oorlog : Veluwe en IJssel (Den Haag [Open Kaart], 2009)
• Wandelgids landschap van de Koude Oorlog : Veluwe en IJssel : 9 wandelingen, 9 tot 20 kilometer(Den Haag [Open Kaart], 2009) Te bestellen via www.openkaart.nl.

De Tweede Wereldoorlog

stond het afgelopen jaar al op het programma en zal het komende half jaar met de herdenking van 65 jaar bevrijding helemaal in het hart van de belangstelling komen te staan. Ik ben betrokken bij een drietal projecten
> Allereerst een programma over Den Haag in de Tweede Wereldoorlog dat bestaat uit vier audiovisuele tours via de satelliet door Bloemenbuurt, Duindorp, de voormalige Joodse Buurt en de Benoordenhoutse landgoederen Clingendael en Oosterbeek. De research en de redactie doe ik met Joanne Heyink Leestemaker van City Works in Den Haag, de opdrachtgever is het Haags Historisch Museum. Zie ookwww.lopendezaken.eu onder ‘projecten’.
> Redactie en samenstelling van een reisgids met website onder titel Reisgids Indonesië. Plekken van oorlog 1942-1949, met als auteurs Ferry Bounin, Alfred Birney, Hans van den Akker en Wim Manuhutu. Nadere informatie t.z.t. onder www.openkaart.nl.
>Atlantikwallplatform is een project voor een grensoverschrijdende website over de Atnantikwall , de Duitse verdedigingslinie langs de west kust, van de Noordkaap tot de Golf van Biskaje. Naast de vestingbouwkundige en overigens militaire kant van de Wall komen de ruimtelijk-landschappelijke implicaties aan de orde (met als centrale thema’s sloop/ vernietiging en wederopbouw) alsook de maatschappelijke kant (met als centrale thema’s evacuatie en terugkeer). Drie hoofdtijdlagen komen aan de orde: vóór de bouw van de Wall, de bouw zelf en tenslotte het ‘Nachleben’ van de Wederopbouw tot op de dag van vandaag. Speciale aandacht is er voor een vergelijking van de herinnering en de betekenisgeving van het erfgoed in de landen waar de Atlantikwall werd gebouwd.
Dit is opnieuw een interdisciplinair project, met deelnemers als Maarten Peters, Arjan Nienhuis, Meyer/ Van Gerwen 2D- en 3D-ontwerpers en Koos Bosma, als hoogleraar verbonden aan CLUE, het erfgoedinstituut van de VU. Zie ook www.lopendezaken.eu.

Dubbelkrimp en Ne3Land

zijn thema’s die in elkaar verlengde liggen: wassend water, afname van de bevolking en bestuurlijke en ruimtelijke transformatie van Nederland en aanpalend buitenland. Over deze materie schreef ik met Jan Dirk Dorrepaal

• Holland Noordzeeland. Nieuwe kansen voor het landsdeel Randstad Holland in de 21e eeuw. (Den Haag [Open Kaart], mei 2009) Te bestellen via www.openkaart.nl.

De combinatie van waterproblematiek, bevolkingskrimp en ruimtelijke transformaties blijft mij bezig houden.
>Dit jaar start het Belvedere-project De vaart erin, waarin onderzocht wat de nieuwe mogelijkheden zijn voor de binnenvaart in het gebied tussen Amsterdam en Rotterdam. Geïnspireerd op historische voorbeelden gaan we op zoek naar nieuwe mogelijkheden in economie, waterheer en ruimtelijk ontwerp voor deze milieuvriendelijke wijze van vervoer. Arjan Nienhuis is de trekker van het project.
>Samen met Jan Dirk Dorrepaal wordt er dit jaar met name gefocust op ons nieuwe ‘Vedronkenlandscenario’ en op de Europese context, van Kleine Randstad tot en met Groot Europa. Megapolen en eurogonale netwerken – u hoort zeker nog van ons!

En verder

>leven er ideeën voor nieuwe audiovisuele routes en historische atlassen
>en speel ik met het schrijven van een nieuw boek over een thematiek verwant aan het concept van mentale landschap, qua diepgang vergelijkbaar met ‘Onland en Geestgrond’, maar nu vanuit een andere invalshoek.